Προσπάθεια προσέγγισης και εξεύρεσης λύσεων για τις περιφερειακές ανισότητες στην ΠΕ Αχαΐας

 Διαβαίνοντας το κατώφλι της νέας χρονιάς βρισκόμαστε για μια ακόμη φορά αντιμέτωποι με τις απόρροιες της οικονομικής και ενεργειακής κρίσης , της πανδημίας , του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου αλλά και των ευρύτερων συνθηκών που επικρατούν στο Νοτιοανατολικό τόξο της Μεσογείου και τα οποία έχουν άμεσο αντίκτυπο τόσο στην αγορά (που έχει στερέψει λόγω των ανατιμήσεων ) όσο και στο βιοτικό επίπεδο της πλειοψηφίας του πληθυσμού.

 Είναι ευρέως αντιληπτό ότι τα οικονομικά δεδομένα που υφίστανται στην ευρύτερη περιοχή του νομού Αχαΐας δεν είναι καλά. Μια βόλτα στην Πάτρα , τα Καλάβρυτα (όχι τώρα που είναι τουριστική περίοδος) , το Αίγιο , την Ακράτα, την Κ.Αχαϊα και όλες τις όμορες περιοχές είναι αρκετή για να σχηματίσεις άποψη· Πόσο μάλλον αν καθίσεις και πραγματοποιήσεις μια έστω ολιγόλεπτη συζήτηση με τους επιχειρηματίες για να κατανοήσεις ότι το διακύβευμα πλέον είναι η επιβίωση και όχι η κερδοφορία. Συνθήκη αρκετά οξύμωρη για το επιχειρείν. Δυστυχώς όμως δεν υπάρχει κάποιος κανόνας που να υποδεικνύει ποια είναι τα καταλληλότερα μέσα άσκησης και εφαρμογής περιφερειακής πολιτικής ώστε να τα θέσουμε επί χάρτου και να δούμε άμεσα και απτά αποτελέσματα. Για να υπάρξει όμως μια ορθή άποψη επί του θέματος θα πρέπει να εστιάσουμε στη καταγραφή όλων των στοιχείων και των παραμέτρων που συνθέτουν το πρόβλημα στέρησης της Περιφερειακής Ενότητας Αχαΐας ώστε από την αξιολόγηση των δεδομένων που θα προκύψουν να αναδυθούν τα πραγματικά αίτια που την οδήγησαν. Αναντίρρητα στο ν. Αχαΐας η Πάτρα διαδραμάτισε (στο ζήτημα του εμπορίου) κομβικό ρόλο λόγω του λιμανιού της που αποτελούσε την Πύλη της Ελλάδας στην Ευρώπη και την Αδριατική αλλά κυρίως για τις βιομηχανίες και την παραγωγή της . Πόσοι από εμάς θυμούνται την Misco στην Αγυία ,την Πειραϊκή Πατραϊκή , την Pirelli, την Αχαϊα Clauss στην πάλαι ποτέ αίγλη της αλλά και τόσες ακόμα εταιρείες που υπήρχαν και συνέβαλαν σημαντικά στην αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ του νομού (κατ' επέκταση στο τοπικό και εθνικό ΑΕΠ ) όσο και στο βιοτικό επίπεδο , στην τεχνογνωσία και προσέφεραν χιλιάδες θέσεις εργασίας που πλέον δεν υπάρχουν αλλά ούτε διαφαίνεται στο άμεσο μέλλον δυνατό να δημιουργηθούν. 

    Οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν είναι καίριες και θα καθορίσουν την ανάπτυξη ή την συρρίκνωση του νομού. Δυστυχώς ως ώρας έχουμε μόνο συσσώρευση πληθυσμού και δραστηριότητων χαμηλού κεφαλαίου και αντίστοιχες αμοιβές εργαζομένων (οι συνηθισμένες δραστηριότητες που υφίστανται αφορούν την  παροχή υπηρεσιών με κλίση μεγαλύτερη στην εστίαση) ,μεγάλα ποσοστά ανεργίας αλλά και τεράστια εκροή ανθρώπινου δυναμικού σε τουριστικές περιοχές. Τα ανωτέρω έχουν ως φυσικό επακόλουθο τη δημογραφική γήρανση, την στατιστική πιθανότητα απώλεια τεχνογνωσίας και των εξειδικεύσεων, την οικονομική συρρίκνωση των επιχειρήσεων λόγω έλλειψης καταναλωτικού κοινού με ικανοποιητική αγοραστική δύναμη το οποίο με τις υφιστάμενες συνθήκες και τις διαδοχικές ανατιμήσεις της ενέργειας, των αγαθών, των ζωοτροφών και των φαρμάκων χωρίς την όμοια αύξηση του εισοδήματός του έχει απωλέσει σημαντικό μέρος της αγοραστικής του δύναμης με σημαντική υποβαθμίσει του βιοτικού του επίπεδο και τους δείκτες ποιότητας ζωής και ευημερίας του.

 Η υφιστάμενη κατάσταση για να αλλάξει απαιτεί συγκεκριμένες βασικές κινήσεις : 1) Δημιουργία αεροδρομίου μεταξύ Πάτρας και Αιγίου (εκτός αν το αεροδρόμιο του Αράξου γίνει αμιγώς πολιτικό αεροδρόμιο ούτως ώστε :α) να μην υπάρχει πρόβλημα τόσο με τον χώρο εναέριας κυκλοφορίας όσο και με τα Ραντάρ από τα αεροδρόμια Αράξου και Ανδραβίδας β)να βρίσκεται σε απόσταση κάτω των 60λεπτών από ξενοδοχεία, σημεία ενδιαφέροντος , πολιτιστικά μνημεία κ.ο.κ ). Σε διαφορετική περίπτωση για να υλοποιηθεί το ανωτέρω παραγωγικό έργο απαιτείται ι) έκταση διαστάσεων 3 χλμ επί 7χλμ , ιι) το ύψος της επένδυσης για ένα σύγχρονο αεροδρόμιο ξεπερνά τα 600 εκατομμύρια € ενώ η κατασκευή του θα διαρκέσει περίπου 60μήνες. Το όφελος όμως που θα αποκομίσουμε λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής ισχύος για την τοπική οικονομία, το βιοτικό επίπεδο, την εκπαίδευση, την τεχνογνωσία, την υγεία και τους δείκτες ποιότητας ζωής. Επίσης ένα αεροδρόμιο αυτού του βεληνεκούς μπορεί να δεχθεί χωρίς κανένα πρόβλημα πάνω 60.000.000 επισκέπτες το χρόνο, δημιουργεί : α) χιλιάδες θέσεις εργασίας τόσο κατά την διάρκεια κατασκευής του έργου όσο και μετά την υλοποίηση του ( πάνω από 5000 άμεσες θέσεις εργασίας), β)  οικονομική μεγέθυνση των επιχειρήσεων (αύξηση του διακλαδικού και ενδοκλαδικού εμπορίου) δημιουργία οικονομιών κλίμακας ,γ) Μας κατατάσσει στο διεθνές Τουριστικό προσκήνιο δ) αυξάνει τις διεπιστημονικές συνεργασίες μεταξύ των διεθνών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και αυτών των Πατρών και αποτελεί βασικό πνευματικό αποθετήριο για την δημιουργία ουσιαστικού ερευνητικού κέντρου ανά επιστημονικό κλάδο , ε) νέα επαγγέλματα & εξειδικεύσεις ,ζ) παράγει τεχνογνωσία και λειτουργεί ως ωοτόκος συμπληρωματικών έργων ανάπλασης όπως συγκοινωνιακά η) αποτελεί βασική υποδομή και κίνητρο για να δημιουργηθεί το αυτοκινητοδρόμιο που τόσο επιθυμούμε στην Πάτρα και το οποίο θα δημιουργήσει συμπληρωματικές επενδύσεις – έργα και επαγγέλματα το οποίο σε συνδυασμό με ένα γήπεδο γκόλφ το οποίο θα μπορούσε να υλοποιηθεί μετά την κάτω Αχαΐα κοντά στο δάσος της Στροφιλιάς ώστε να αναδειχθεί και να προστατευθεί το εξαίρετο φυσικό κάλος της περιοχής θα απογείωνε καθολικά τον νομό Αχαΐας και Ηλείας θ) Επίσης μειώνει το κόστος και το χρόνο μετάβασης στο εξωτερικό και στην ελληνική επικράτεια ι) Τέλος γίνονται αναγκαστικά – συμπληρωματικά έργα αναβάθμισης των παραγωγικών , κοινωνικών και αστικών υποδομών αφού βελτιώνεται το οδικό δίκτυο από και προς το αεροδρόμιο, γίνεται μια ολιστική ανάπλαση της περιοχής και εκσυγχρονίζονται οι δομές υγείας . 

  2) Δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου τόσο για φορτάμαξες όσο και για επιβατάμαξες το οποίο θα ενώνει τον Πύργο και την Πάτρα με την Ναύπακτο , το Μεσολόγγι το Αγρίνιο, την Άρτα, την Πρέβεζα, τα Ιωάννινα (παράλληλα με την Ιονία οδό ) και θα καταλήγει στα σύνορα. Στόχος είναι : ι) η μείωση του κόστους και του χρόνου μεταφοράς των αγαθών μεταξύ των περιοχών της ΠΔΕ αλλά και διαπεριφερειακά και υπερεθνικά ,ιι) η διεύρυνση του αγοραστικού κοινού και του οικονομικού κύκλου των επιχειρήσεων – εισροών μέσω του ενδοκλαδικού και διακλαδικού εμπορίου και ανάπτυξη οικονομίων κλίμακας ,ιιι) η απόκτηση τεχνογνωσίας και το κυριότερο η δημιουργία άμεσα άνω των 2000 θέσεων εργασίας με δυνατότητα μελλοντικής αύξησης λόγω αυξανόμενης επιχειρηματικής δραστηριότητας iv) Μείωση του κόστους και του χρόνου μετάβασης από και προς κοντινές περιοχές αλλά και περιοχές με ή χωρίς αεροδρόμιο v)θα ενώσει περιοχές της ΠΔΕ με την Αθήνα μέσω σιδηροδρομικού δικτύου με χαμηλό κόστος μετάβασης και λιγότερο απαιτούμενο χρόνο. Επιπλέον το σιδηροδρομικό οδικό δίκτυο πρέπει να συνδεθεί με την εκάστοτε ΒΙΠΕ για να μπορέσουμε να μειώσουμε το κόστος μεταφοράς και το χρόνο μετάβασης του προσωπικού που εργάζεται ή επιθυμεί να εργαστεί σε αυτές . Ειδικότερα για την Πάτρα η απόσταση της ΒΙΠΕ από το κέντρο της πόλης ξεπερνά τα 25χλμ και αποτελεί βασικό ανάχωμα τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τις επιχειρήσεις, αφού η μεν θα μεταβαίνουν (αν έχουν) με τα ΙΧ τους (λόγω έλλειψη αστικής - υπεραστικής συγκοινωνίας ) οι δε θα τους ζητηθεί να βάλουν κάποιο λεωφορείο έστω και με Leasing για να εξυπηρετούν το προσωπικό τους. Επομένως με το τραίνο δίνουμε κίνητρο για κάποιον να εργαστεί εκτός πόλης με σύγχρονα εγκεκριμένα περιβαλλοντικά πρότυπα  σε ελεγχόμενη για περιοχή για τον κίνδυνο ατυχήματος. Τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους να μην σκέφτονται πλέον το κόστος και το χρόνο μετάβασης . Σημαντική μείωση του κόστους και χρόνου διανομής αγαθών αλλά και προμήθειας υλικών για την παραγωγή των προϊόντων. Καταλυτική αύξηση των θέσεων εργασίας και της πιθανότητας νέων επενδύσεων.

 3) Η Τρίτη πρόταση εμπεριέχει συμπληρωματικά έργα τα οποία αναφέραμε και για τα οποία αργά ή γρήγορα θα υπάρξει ουσιαστικό ιδιωτικό ενδιαφέρον να γίνουν λόγω : α) των υποδομών που θα δημιουργηθούν β) της γεωγραφικής θέσης γ) της γεωμορφολογίας του εδάφους δ)της δυνατότητας που έχει η περιοχή για περαιτέρω ανάπτυξη . Τα έργα αυτά είναι : Αυτοκινητοδρόμιο  ,το Γήπεδο Γκόλφ, το υδατοδρόμιο και Μαρίνα με προδιαγραφές για πολυτελή Yacht και Κρουαζιερόπλοια.

Συνοπτικά η δημιουργία του Αεροδρομίου και του σιδηροδρομικοσ δικτύου, τα οποία θα αποφέρουν μελλοντικά πάνω από 1,5 δις € ετησίως στο ελληνικό δημόσιο, χωρίς να υπολογίζονται οι φόροι από όλες τις επιχειρήσεις που θα δημιουργηθούν ή αυτών που θα αυξήσουν σημαντικά των κύκλο των εργασιών τους.

Κλείνοντας θα ήθελα να εστιάσω στο γεγονός ότι η ΠΕ Αχαΐα έχει το 3^ο μεγαλύτερο πληθυσμό στην Ελληνική Επικράτεια αλλά λόγω της έντονης αποβιομηχάνισης της το 1980 που οφειλόταν στα ισχνά οικονομικά δεδομένα και την ανεπαρκή πρόσβαση σε απαιτούμενα κεφάλαια για τις βιοτεχνίες και τις  βιομηχανίες της επήλθε η κατάρρευση τους μέσω του διεθνοποιημένου ανταγωνισμού. Το 90+ % πλέον των υφιστάμενων επιχειρήσεων της απασχολεί λιγότερο από 10 εργαζόμενους, ενώ συχνά πυκνά είναι τόσο μικρές (οι επιχειρήσεις της) που δεν δύναται να γίνει καταμερισμός εργασίας (δηλαδή αναφερόμαστε σε αυτοαπασχολούμενους). Επομένως χρειάζεται πολιτική η οποία να δίνει τη δυνατότητα στήριξης & ανάπτυξης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω των παραγωγικών έργων υποδομής που αναφέραμε αλλά και μέσω επιδοτούμενων προγραμμάτων κεφαλαίου κίνησης με ευνοϊκούς όρους τα οποία να παρέχουν την απαραίτητη ρευστότητα και να διευκολύνουν την εν γένει λειτουργία των επιχειρήσεων τα οποία κάλλιστα θα μπορούσαν να συνδυαστούν με κοινοτικά προγράμματα. Επίσης στο νομός Αχαΐας θεωρώ ότι πρέπει να υπάρξουν «επιλεκτικές πολιτικές αντιμετώπισης της βιομηχανικής της παρακμής» όπως είναι η θεσμοθέτηση για σύντομο χρονικό διάστημα (2-3 ετών) ισχυρών επενδυτικών κινήτρων, επιπλέον παρέμβαση του κράτους στον τραπεζικό τομέα (πάντα εντός του πλαισίου της νομιμότητας και της διαφάνειας) για την διασφάλιση παροχής χαμηλότοκων δανείων για τις επιχειρήσεις στη συγκεκριμένη περιοχή με προτεραιότητα σε αυτές που απασχολούν ή θα απασχολήσουν περισσότερο προσωπικό ώστε :α)να μην χαθούν θέσεις εργασίας & β) να υπάρξει ενεργό ενδιαφέρον για νέες επενδύσεις .Μέσω αυτής της πολιτικής δίνεται η δυνατότητα στις ήδη υπάρχουσες είτε να προβούν σε αναδιάρθρωση ανθρώπινου δυναμικού και κεφαλαίου και πιθανόν χρεών είτε να κάνουν κινήσεις τεχνολογικής αναβάθμισης με στόχο: α) να μειώσουν τα λειτουργικά έξοδα, β)να επεκταθούν στο ηλεκτρονικό εμπόριο, γ) να αυξήσουν την παραγωγή σε μικρότερο χρονικό διάστημα δ)να αυξήσουν την ποιότητα των προϊόντος τους. Ως κατακλείδα ας μην ξεχνάμε μία από τις βασικές απόρροιες της πανδημίας η οποία ήταν, είναι και θα εξακολουθήσει να είναι το ηλεκτρονικό εμπόριο το οποίο σαφώς από την μία επέφερε δυσαναπλήρωτο κόστος στις θέσεις εργασίας από την άλλη όμως έδωσε την δυνατότητα για την δημιουργία επιχειρήσεων σε μέρη οπού το επιχειρείν μπορεί να μην είναι τόσο επικερδές ή το υφιστάμενο κεφάλαιο να μην επέτρεπε το άνοιγμα με φυσικό κατάστημα και συγκεκριμένο ωράριο εργασίας. Συνεπώς ως επόμενο βήμα θα πρότεινα την εφαρμογή πολιτικών αύλων υποδομών για την βελτίωση του ηλεκτρονικού εμπορίου αλλά και για την δημιουργία ενός εμπορικού-επαγγελματικού-βιομηχανικού πάρκου ώστε όλες οι επιχειρήσεις που εδράζονται στη συγκεκριμένη περιφέρεια αλλά ιδίως οι μικρές και πολύ μικρές να έχουν την δυνατότητα πρόσβασης σε : α) πληροφορίες, β) καινοτομίες, γ) μεταφορά τεχνολογίας δ)εμπορικών συμφωνιών ώστε να μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες που δεν είχαν στη διάθεση τους πριν για τη λήψη ορθών αποφάσεων , δυνατότητα εξειδίκευσης της παραγωγής τους , ανάπτυξη πυκνών δικτύων συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων που εξειδικεύονται σε διαφορετικά στάδια συνεργασίας επιτυγχάνοντας μια «συλλογική αποτελεσματικότητα» και ευημερία.

Οι ανωτέρω προτάσεις μου λειτουργούν συνδυαστικά και παράλληλα τόσο μεταξύ τους όσο και με τις υπάρχουσες υποδομές, ανθρώπινο δυναμικό, γεωγραφική θέση και συνθήκες στη συγκεκριμένη ΠΕ αλλά και με την συνολική εικόνα του νομού αφού τα Έργα Υποδομής και ειδικότερα τα παραγωγικά έργα της Αχαΐας όχι μόνο δεν καλύπτουν τις υπάρχουσες πληθυσμιακές και εμπορικές ανάγκες αλλά αποτελούν αντικίνητρο για την εγκατάσταση των επιχειρήσεων. Ενώ θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αντιστροφή της δημογραφικής γήρανσης του νομού.

Μετά τιμής σεβασμού και εκτίμησης Στελλάτος Ελευθέριος πρόεδρος ΕΕΤΒΑ-Άτρος

Πολιτικός Μηχανικός με ειδίκευση στα Έργα Υποδομής

Ξενοδόχος - Κτηματομεσίτης - Διαχειριστής Ακινήτων

Φοιτητής Δημόσιας Διοίκησης