Αγαπητοί φίλοι, συνάδελφοι και συμπολίτες,
Βρισκόμαστε σήμερα σε μια κρίσιμη στιγμή, που απαιτεί όχι μόνο την κατανόηση της ζοφερής πραγματικότητας, αλλά και την ενεργώ συμμετοχή μας για την ανατροπή της. Η κατάσταση που βιώνουμε δεν είναι τυχαία. Είναι το αποτέλεσμα λανθασμένων επιλογών, τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και σε προσωπικό επίπεδο, που οδήγησαν σε μια βαθιά κρίση σε πολλούς τομείς.
Πώς φτάσαμε μέχρι εδώ;
Πριν μερικά χρόνια (από το 2017 κυρίως και έπειτα), πολλοί συμπολίτες μας έστρεψαν το βλέμμα τους και τις όποιες οικονομίες τους στον τριτογενή τομέα, ειδικότερα στον τουρισμό, αναζητώντας το δήθεν εύκολο κέρδος). Η πλειοψηφία από αυτούς δυστυχώς εισχώρησε στη βραχυχρόνια μίσθωση, με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν μια “φούσκα” με αναρίθμητες συνέπειες αδιαφορώντας για τις μακροπρόθεσμες απόρροιες. Το αποτέλεσμα που όλοι βιώνουμε; Έλλειψη στέγης (ντόπιοι – νέες οικογένειες, εργαζόμενοι, σώματα ασφαλείας, δάσκαλοι και υγειονομικό προσωπικό αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στα ενοίκια αν και εφόσον βρουν στέγη με αποτέλεσμα να φεύγουν από τα νησιά μας και να υποβαθμίζεται το βιοτικό μας επίπεδο και να επιβαρύνεται το δημογραφικό), προβλήματα φυσικών πόρων (ανεπάρκεια υδάτινων πόρων και καταστροφή φυσικού πλούτου όπου απαιτούνται δεκαετίες για την επαναφορά του), έλλειψη συντελεστών παραγωγής, τα ξενοδοχεία και η περιφερειακή οικονομία υποφέρουν από την υπερπροσφορά και την αποδιάρθρωση, όλα αυτά συν τις προεκτάσεις τους πολλαπλασιάζουν τις δυσκολίες στην ανάπτυξη και την βιωσιμότητα όχι μόνο των ξενοδοχείων αλλά κυρίως των τοπικών μας κοινωνιών. Χωρίς να μπορούμε να ποσοτικοποιήσουμε τις μακροπρόθεσμες συνέπειες παρά μόνο κατά προσέγγιση και οι οποίες μοιάζουν δαιδαλώδης βάσει επιστημονικών προσεγγίσεων. Το αποτέλεσμα; Καταβαράθρωση της περιφερειακής οικονομίας, ανισοσκελισμός του εμπορικού ισοζυγίου, μειωμένες κρατικές δαπάνες για δημόσιες επενδύσεις και συντηρήσεις έργων υποδομής λόγω μειωμένων χρηματικών εισροών, αυξήσεις φόρων (είτε άμεσοι είτε έμμεσοι), πλήρη εξάρτηση από ευρωπαϊκά κονδύλια, πρόβλημα επιχειρηματικής χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα, φυγή νέων σε χώρες με καλύτερο επίπεδο βιοπορισμού.
Αυτά λοιπόν δημιούργησαν μια ανεξέλεγκτη ανταγωνιστική σε σημείο κανιβαλισμού αγορά, όπου η προσφορά στον τριτογενή τομέα αυξήθηκε πολύ περισσότερο από τη ζήτηση, με διαφαινόμενο αποτέλεσμα την καταστροφή των κατά τόπους τοπικών κοινωνιών και οικονομιών.
Επομένως οι λανθασμένες επιλογές που κάναμε ως κοινωνία, οι αποφάσεις που συχνά βασίζονταν σε βραχυπρόθεσμα ή ¨ατομικά¨ συμφέροντα, έχουν ήδη αρχίσει να αφήνουν ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους σε κάθε πτυχή της κοινωνικής και οικονομικής ζωής μας. Συνεπώς δεν είναι απλώς μια οικονομική κρίση, αλλά μια κρίση που αγγίζει το ίδιο το μέλλον του τόπου μας, το δημογραφικό μας, την ηθική και τις αξίες μας ως κοινωνία καθώς και την ποιότητα βιοπορισμού και το επίπεδο των δημόσιων αγαθών.
Αναμφισβήτητα λοιπόν αν συνεχίσουμε με τις ίδιες πρακτικές, η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Το δημογραφικό πρόβλημα, που ήδη εμφανίζεται με την αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού και τη μείωση των νέων, θα επιδεινωθεί περαιτέρω. Αυτό θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην υγεία μας, στην παιδεία, αλλά και στο συνταξιοδοτικό μας σύστημα. Θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια κατάσταση όπου οι δημόσιες υπηρεσίες, όπως η υγεία και η εκπαίδευση, θα υποβαθμιστούν, και το βάρος θα πέσει σε εμάς και στις επόμενες γενιές, χωρίς να υπάρχει βιώσιμη λύση.
Γι’ αυτό, ας μην αδιαφορούμε ή ας μην μετακυλύουμε το βάρος της ευθύνης που μας αναλογεί σε άλλους. Η πραγματικότητα είναι μπροστά μας και η ευθύνη βαραίνει όλους μας. Η κοινή λογική αρκεί για να δούμε ότι πρέπει να επενδύσουμε σε τομείς που θα δημιουργήσουν βιώσιμη ανάπτυξη, θα στηρίξουν το δημογραφικό μας και θα διασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο ποιότητας βιοπορισμού και δημοσίων αγαθών.
Γνωρίζω και εγώ και εσείς καλά ότι η αλλαγή δεν είναι εύκολη, αλλά ΑΝΑΓΚΑΙΑ. Το μέλλον μας εξαρτάται από τις επιλογές μας σήμερα. Ο καθένας από εμάς έχει δύναμη. Μπορούμε να αλλάξουμε την εικόνα της περιοχής μας και να δημιουργήσουμε ένα μέλλον που θα βασίζεται στην αλληλεγγύη, την υπευθυνότητα και την καινοτομία. Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας και ας δουλέψουμε όλοι μαζί, με αισιοδοξία και τόλμη. Μόνο έτσι θα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες και να ξαναδώσουμε ζωή στον τόπο μας. Ώστε να διασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για εμάς και τις επόμενες γενιές, ένα μέλλον όπου η υγεία, η παιδεία και το κοινωνικό κράτος θα παραμείνουν ισχυρά και ζωντανά.
Αυτό το φαινόμενο δεν είναι απλώς ένα οικονομικό πρόβλημα, είναι ένα κοινωνικό και περιβαλλοντικό. Αποτέλεσμα αυτής της υπερβολικής εστίασης στο τριτογενή τομέα είναι η απώλεια της βάσης μας: του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, τομείς που μπορούν να δημιουργήσουν πραγματική οικονομική ανάπτυξη, οικονομίες κλίμακας και περιφερειακή σύγκλιση.
Φανταστείτε να επενδύαμε περισσότερο στον πρωτογενή τομέα, στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, αλλά και στο δευτερογενή, δηλαδή στη βιοτεχνία, τη βιομηχανία και την παραγωγή. Θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε τοπικές αγορές, ενδοκλαδικό εμπόριο και συνεργασίες που θα ενίσχυαν τις περιφέρειες μας. Θα είχαμε μια βιώσιμη, αυτοχρηματοδοτούμενη οικονομία, που θα στήριζε τους κατοίκους μας και θα μειώσει την εξάρτησή μας από τον τουρισμό ή άλλους τομείς που εύκολα μπορούν να ‘φύγουν’ όταν αλλάζουν οι παγκόσμιες συνθήκες. Ας δούμε λοιπόν τις προοπτικές αυτές ως μια μεγάλη ευκαιρία.
Το μήνυμα είναι απλό: αν θέλουμε ένα καλύτερο μέλλον, πρέπει να αλλάξουμε μυαλά και πρακτικές. Να στηρίξουμε τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, να προωθήσουμε την περιφερειακή σύγκλιση και το ενδοκλαδικό εμπόριο. Μόνο έτσι θα δημιουργήσουμε οικονομίες κλίμακας, θα ενισχύσουμε την αυτάρκεια και θα διασφαλίσουμε μια βιώσιμη ανάπτυξη, που θα αντέξει στον χρόνο.
Ας το πάρουμε απόφαση τώρα: η αλλαγή αρχίζει από εμάς. Ας επενδύσουμε σε αυτούς τους τομείς, ας αναδείξουμε τοπικές παραγωγικές δυνάμεις και ας εργαστούμε μαζί για μια κοινωνία πιο δίκαιη, πιο ανθεκτική και πιο βιώσιμη. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε πραγματικά να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες και να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για εμάς, τα παιδία μας και τα εγγόνια μας.
Μην πέσετε στην παγίδα του κατ ευφημισμόν εύκολου κέρδους η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη, ένα απλό παράδειγμα:
1. Δεν είμαστε το μοναδικό τουριστικό μέρος στον κόσμο. Η Ελλάδα διαθέτει πάμπολλά μέρη με μοναδική ομορφιά, που συνεπάγεται πληθώρα επιλογών για τους ταξιδιώτες, αυτό κάντε το αναγωγή σε παγκόσμιο επίπεδο όπου ο διεθνής ανταγωνισμός είναι σκληρός και πρέπει να τον λάβουμε σοβαρά υπόψη μας.
2. Οι επιπτώσεις της πανδημίας αλλά και των πολέμων στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι γεωπολιτικές αναταραχές και οι πόλεμοι έχουν επιπτώσεις στην ασφάλεια, στη ροή του τουρισμού, στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, στις μετακινήσεις και στην οικονομική σταθερότητα.
3. Ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί κατακόρυφα από το 2019. Αυτό σημαίνει αύξηση στην τιμή των προϊόντων και υπηρεσιών, στα λειτουργικά έξοδα αλλά και στις εισαγωγές, επηρεάζοντας αρνητικά το διαθέσιμο εισόδημα και την αγοραστική δύναμη.
4. Οι μονομερείς επενδύσεις στον τριτογενή τομέα. Μπορεί να φέρνουν βραχυπρόθεσμα κέρδη, αλλά μακροπρόθεσμα δημιουργούν ανισορροπία, εξάρτηση και απώλεια ελέγχου στην τοπική οικονομία.
5. Τεχνητή Νοημοσύνη. Η ραγδαία ανάπτυξη της θα δημιουργήσει απώλεια θέσεων εργασίας κυρίως στον τριτογενή τομέα!
Ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας και ας εργαστούμε μαζί για ένα μέλλον πιο δίκαιο, πιο βιώσιμο και πιο ευημερούν. Ο δρόμος είναι δύσκολος, αλλά η αλλαγή είναι εφικτή — και ξεκινάει σήμερα.
Στελλάτος Ελευθέριος Διπλωματούχος Δημόσιας Διοίκησης, MSC PFM&EGOV, Πολιτικός Μηχανικός, Πρόεδρος Ε.Ε.Τ.Β.Α. Άτρος Κεφαλονιάς, Αγιογράφος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου