Παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία

 

Θέτοντας επί τάπητος το πολυσυζητημένο θέμα της χθεσινής ημέρας : Παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία θα ήθελα να θέσω προς στοχασμό μια διαφορετική οπτική των πραγμάτων.

Όλοι χθες εκούσια ή τυχαία διαβάσαμε, κάποια άρθρα ή ενημερωθήκαμε από τα Μ.Μ.Ε. για την καθιέρωση ( από τον διεθνή οργανισμό - Ο. Η. Ε) την 3 Δεκεμβρίου ως ημέρας «μνήμης»  των ατόμων με ειδικές ανάγκες – ιδιαιτερότητες. Από μόνο του αυτό αποτελεί πρόβλημα διότι για να έχουμε ανάγκη ημέρα «μνήμης» μάλλον ξεχνάμε εύκολα και εφόσον ξεχνάμε εύκολα τότε ενδεχομένως κάποιον δεν υπολογίζουμε ή κάτι δεν κάνουμε καλά . Ωστόσο προσπερνόντας αυτή την εκδοχή και βαδίζοντας καλοπροαίρετα στην ανασκόπηση της καθημερινότητας μας αναμφισβήτητα θα παρατηρήσουμε «πταίσματα» τα οποία είτε λίγο είτε πολύ για την πλειοψηφία του κοινωνικού συνόλου θα παραγκωνιστούν χωρίς ιδιαίτερη σημασία και προσοχή , ενώ για μια μικρότερη μερίδα πιο ευαισθητοποιημένων θα δημιουργήσουν αγανάκτηση και πιθανή διαμαρτυρία. Ενδεχομένως ένα μικρό τμήμα των κοινωνικά πιο ευαισθητοποιημένων θα κάνουν και κάποιο παράπονο στους ΟΤΑ 1^ου & 2^ου βαθμού ή θα κοιτάξουν να λύσουν αν μπορούν με κάποιο τρόπο το πρόβλημα. Ωστόσο για ένα μικρό αλλά εξίσου σημαντικό τμήμα του πληθυσμού αυτά τα «πταίσματα» αποτελούν τον καθημερινό Γολγοθά τους. Αυτά λοιπόν τα «μικρά» για εμάς προβλήματα τα οποία υφίστανται καθιστούν το 15-17% του πληθυσμού μη λειτουργικό και ενδεχομένως αδύνατο να αυτό εξυπηρετηθεί αφού επιδρούν στη λειτουργικότητα τους ποικιλοτρόπως. Επομένως πόσο κοινωνικά ευαίσθητοι και συνειδητοποιημένοι μπορεί να είμαστε, όταν εμείς οι ίδιοι αποκλείουμε συνανθρώπους μας είτε από χώρους κοινής ωφελείας είτε από δομές υγείας, εκπαίδευσης, πολιτισμού, τουρισμού, άθλησης κ.ο.κ? 

Αρκεί να πούμε ότι χθες ήταν η παγκόσμια ημέρα αυτών των συνανθρώπων μας και ότι πρέπει κάνουμε καμιά καλή πράξη ή να αναφερθούμε σε μια συζήτηση για το τι πρέπει να γίνει ή ότι συμπαραστεκόμαστε ώστε να δείξουμε το "κοινωνικό" μας πρόσωπο. Αν όμως μας πουν έλα να συνεισφέρεις εθελοντικά σε τακτά χρονικά διαστήματα σε κάποια δομή που εξυπηρετεί αυτούς τους ανθρώπους ούτε συζήτηση ή καλύτερα να θυμηθούμε ότι το κράτος οφείλει να διαδραματίσει αυτό το ρόλο. άρα πρέπει κάνει αυτό, εκείνο και το άλλο χωρίς βέβαια να πρέπει να εστιάσουμε βαθύτερα στα αιτία δημιουργίας των προβλημάτων. Ειδάλλως (αν τα αναζητήσουμε τα αίτια) θα δούμε ότι το κράτος δεν είναι ο μοναδικός υπαίτιος για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτοί οι συνάνθρωποι μας. Ωστόσο αυτό εμπεριέχει αυξημένο αίσθημα κοινωνικής ευθύνης ενσυναίσθησης και ηθικής αφού αντιτίθενται στην αποποίηση ευθυνών που αναντίρρητα είναι πολύ πιο εύκολο να πετάμε την μπάλα στην εξέδρα. Εν πάση περιπτώσει όμως ποιοι απαρτίζουν το κράτος? Τα προβλήματα της καθημερινότητας αποτελούν παρθενογένεση ή εγγενείς αδυναμίες προερχόμενες από εμάς τους πολίτες ? Αρκετά πιθανό λοιπόν είναι ότι αν αναμοχλεύσουμε τις σκέψεις μας να αναλογιστούμε πως σχηματίζεται η Πολιτεία και ίσως παρατηρήσουμε τον όρο Πολίτης! Όπου η λέξη πολίτης εμπεριέχει (και ας το ξεχνάνε αρκετοί) τον όρο καθήκον ήτοι δικαίωμα & υποχρέωση. Σε αυτό το σημείο σκοπίμως θέλω να μνημόνευσω τον αδερφό του Πατέρα μου ο οποίος λέει το εξής : το πρόβλημα το δικό μου και των άλλων είμαι εγώ! Όσο γρηγορότερα το αντιληφθούμε τόσο πιο γρήγορα θα βελτιώσουμε ως κοινωνία το βιοτικό και πολιτισμικό μας επίπεδο. Επ' ουδενί δεν νοείται βαδίζοντας στο 2023 να αποκαλούμαστε πολιτισμένοι και κοινωνικά ευσυνείδητοι όταν αποκόπτουμε 1,5 εκατομμύριο συνανθρώπων μας από το να γίνουν κοινωνοί, αντιμετωπίζοντας τους ως 2^ης την τάξη πολιτών και αυτό δεν αποτελεί ιδεολόγημα είναι απτό αποτέλεσμα των πράξεων του κοινωνικού συνόλου πχ κάνουμε ανακαίνιση στο μαγαζί ή στο σπίτι μας διατηρούμε τον δημόσιο, κοινόχρηστο χώρο (έξωθεν της ιδιοκτησίας μας) καθαρό ? Αφήνουμε το μηχανάκι στο δρόμο ή το βάζουμε πάνω στο πεζοδρόμιο αδιαφορώντας για τους συμπολίτες μας . Μαθαίνουμε στα παιδιά μας τρόπους καλής συμπεριφοράς δίνοντας τους να καταλάβουν ότι υπάρχουν άτομα με ιδιαιτερότητες και ότι «τυχαία « δεν είμαστε στη θέση τους?Άρα πρέπει να τα προστατεύουμε αυτά τα άτομα από κάθε είδους μορφή βίας. Προσπαθούμε στη καθημερινότητα μας να εφαρμόσουμε όχι μόνο το δίκαιο αλλά και το ηθικό ως προς τα άτομα αυτά ? Προσπαθούμε να εναρμονιστούμε στο εργασιακό μας περιβάλλον με τα άτομα με ιδιαιτερότητες  ή τα περιθωριοποιούμε ή ακόμα χειρότερα αν είμαστε εργοδότες τα αποκόπτουμε πλήρως από την παραγωγική διαδικασία? Αυτά είναι μόνο κάποια από τα ελάχιστα παραδείγματα, σίγουρα ο καθένας έχει από ένα δικό του ή κάποιο να προσθέσει. 

Ως κατακλείδα προφανώς και το κράτος είναι αυτό που μέριμνα για την διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης, την οποία προασπίζει ως θεματοφύλακας- εγγυητής συνθέτοντας τοιουτοτρόπως το κράτος δικαίου Εφαρμόζοντας την αρχή της αναλογικότητας (δεν υπάρχει τίποτα πιο άνισο από την ίση μεταχείριση άνισων), την αρχή της ισότητας (όλοι οι πολίτες δικαιούνται να έχουν ίση πρόσβαση και ίσες ευκαιρίες), αρχή της νομιμότητας, αρχή της χρήστης διοίκησης και της εύλογης εμπιστοσύνης του διοικούμενου οι οποίες προάγουν καθ' ολοκληριάν το δημόσιο συμφέρον. Ως εκ τούτου συνειρμικά αλλά και επί της πράγμασι από το Σ και τους κανόνες-αρχές Δικαίου που το διέπουν το κράτος ιδίως μέσω της δημόσιας διοίκησης φέρει και το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης. Ειδικότερα όταν μιλάμε για χώρους κοινής ωφελείας πχ πόσες αθλητικές εγκαταστάσεις είναι προσβάσιμες σε ανθρώπους με αναπηρία? Πόσα πεζοδρόμια είναι προσβάσιμα για άτομα με προβλήματα όρασης ή κίνησης? Πόσα σχολεία έχουν κατάλληλο ειδικευμένο προσωπικό είτε για παράλληλη στήριξη είτε για παραπομπή σε μια πιο κατάλληλη και ειδικευμένη δομή εκπαίδευσης ?Ομοίως και η τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι χώροι πολιτισμού έχουν την υποδομή να στηρίξουν άτομα με προβλήματα όρασης ή κίνησης? Μπορούν αυτοί οι άνθρωποι να εξυπηρετηθούν μόνοι τους ή τους αναγκαζουμε να έχουν συνοδούς καλλιεργώντας κάκιστα κοινωνικά στερεότυπα που θέτουν εσφαλμένα τις βάσεις για κοινωνικό ρατσισμό? Εδώ οφείλουμε να μην λησμονούμε ότι το κράτος και ειδικότερα η Δημόσια διοίκηση απαρτίζεται από πολίτες είτε από ανθρώπους της διπλανής πόρτας είτε και από εμάς τους ίδιους συνεπώς 1)δεν είναι Θεός για να είναι πανταχού παρών 2)ουτε εμείς είμαστε άμοιροι ευθυνών δηλαδή δεν έχουμε άμεση ή έμμεση εμπλοκή ως πολίτες. Ακόμη και στην έμμεση ο «σιωπών δοκεί συναινείν», Qualis rex, talis grex.